शिक्षण क्षेत्राला पूर्णपणे वाहून घेतलेल्या माझी शाळा ब्लॉगवर मी परशुराम शिंदे आपले सहर्ष स्वागत करत आहे..!

Tuesday 28 January 2020

दिव्यांगाचे / अपंगत्वाचे २१ प्रकार

ही माहिती PDF मध्ये डाऊनलोड करण्यासाठी खाली दिलेल्या बटणावर क्लिक करा.


(१) पूर्णतः अंध - (Blindness)
दृष्टिचा पूर्णपणे अभाव म्हणजेच पूर्ण दृष्टिहीन असणे,
डोळे जन्मतः बंद असणे.
हालचाल करताना अडचणी येतात.
(२) अंशतः अंध - (Low Vision)
सामान्य दृष्टीपेक्षा कमी दिसणे.
दूरचे/जवळचे कमी दिसणे.
पुस्तकातील मजकूर पाहताना, वाचताना लिहिताना, अडचणी येतात.
उपचार करूनही डोळ्यांना बरोबर न दिसणे.
(३) कर्णबधिर - (Hearing Imapairment)
कोणताही आवाज ऐकू न येणे,
कमी ऐकू येणे,
(४) वाचा दोष - (Speech and Language Disability)
अडखळत बोलणे, स्पष्ट न बोलणे, शब्दांची तोडफोड करणे.
बोलताना शब्द मागे पुढे करणे, त्यात तारतम्य नसणे यालाच 'वाचा दोष' असे म्हणतात.
जीभ जाड असणे, जिभेला शेंडा नसणे, तोतरे बोलणे.
टाळूला छिद्र असणे.
• clept palete.
(५) अस्थिव्यंग -(Locomotor Disability)
ज्यांची हाडे ,सांधे, स्नायू हे योग्य प्रकारे कार्य करत नाही अशा मुलांना ‘अस्थिव्यंग मुले' असे म्हणतात.
हालचाल करण्यास अक्षम.
सहज दिसणारे अपगत्व,
(६) मानसिक आजार - (Mental Illness)
असामान्य किंवा अस्वाभाविक वर्तन,
खूप कमी बोलणे किंवा खूप जास्त बोलणे.
भयानक स्वप्न पडणे.
भ्रम आभास असतो.
कोणत्याही वस्तूला पटकन घाबरतात किंवा घाबरत नाही.
(७) अध्ययन अक्षमता -(Learning Disability)
वाचन, लेखन, गणितीय क्रियांत अडचण .
आकलन करण्यास अवघड जाते.
| अंक ओळखण्यात गोंधळ, अक्षर उलटे लिहणे, शब्द गाळून वाचणे.
काही मुलांमध्ये वर्तन समस्या असतात.
कमी संभाषण दिसून येते.
बुध्यांक सामान्य किंवा त्यापेक्षा जास्त राहू शकतो.
विशिष्ट अध्ययनात अडचणी येतात.
(८) मेंदूचा पक्षाघात - (Cerebral Palsy)
हालचालींवर नियंत्रण नसते.
अवयवांमध्ये ताठरता असते.
मेंदूचा शरीरावर ताबा राहत नाही.
हालचालीची क्षमता कमी असते.
(९) स्वमग्न - (Autism)
स्वतःच्याच विश्वात हरवलेले असतात.
भाषिक कौशल्य कमी विकसित झालेले असतात.
बदल न आवडणे, त्या बदलाला तात्काळ राग व्यक्त करणे.
खेळणी, वस्तू यांसोबत अधिक रमतात.
(१०) बहुविकलांग - (Multiple Disability)
एक किंवा जास्त अपंगत्व असते.
अशा ब-याच मुलांना चालताना, बोलताना, उभे राहताना, शि- श असे दैनंदिन कार्य करताना
समस्या असतात. (ADL)
(११) कुष्ठरोग - (Leprosy Cured Persons)
हा सावकाश पसरणारा जिवाणूजन्य आजार आहे.
त्वचेवर चट्टे, काळे डाग असतात.
हात, पाय, बोटे सुन्न पडतात.
(१२) बुटकेपणा - (Dwarfism)
सामान्य मुलांपेक्षा खूप कमी उंची असते.
(१३) बौधिक अक्षमता - (Intellectual Disability)
बौद्धिक क्षमता(IQ) ७० पेक्षा कमी असते.
दैनंदिन कार्य, सामाजिक कार्य, दैनंदिन व्यवहार करण्यास कठीण जाते.
तार्किक प्रश्न सोडवताना अडचणी येतात.
नवीन वातावरणात समायोजन करताना अडचणी येतात.
काही मुलांना वर्तन समस्या असतात.
(१४) मांसपेशीय क्षरण - (Mascular Disability)
गटागटाने मांसपेशी कमकुवत होतात .
उभे होताना हाताचा व गुडघ्याचा आधार घ्यावा लागतो.
० मुलींपेक्षा मुलांमध्ये हा आजार जास्त असतो .
(१५) मज्जासंस्थेचे तीव्र आजार - (Chronic Neurological Conditions)
मेंदूमध्ये सेंट्रल नर्व्हस सिस्टिममध्ये विकृती झाल्याने हा आजार होतो.

(१६) मल्टिपल स्क्ले रोसिस - (Multiple sclerosis)
. हातापायातील स्नायूमधील ताठरपणा किंवा कमजोरी संवेदनांमध्ये परिवर्तन होतो.
स्नायूमध्ये शिथिलता येते व स्नायू काम करणे कमी करतात.
मलमूत्र क्रियांवरील नियंत्रण कमी होते व कार्य कमी होते.
(१७) बॅलॅसेमिया - (Thalassemia)
रक्ताची कमतरता
वारंवार रक्त पुरवावे लागते.
चेहरा सुकलेला असतो.
वजन वाढत नाही.
श्वास घेण्यात त्रास होतो.
वारंवार आजारी पडतात.
(१८) अधिक रक्तस्राव - (Hemophilia)
० हा आनुवांशिक रक्तविकार आहे.
रक्त वाहिन्यांतील बिघाडामुळे हा रोग होतो.
यामध्ये रक्तस्राव होतो.
जखमा झाल्यास अधिक रक्तस्राव होतो .
कधी कधी रक्तस्राव थांबत नाही.
रक्तस्राव बंद न झाल्याने शरीराचा भाग फुगतो.
(१९) सिकल सेल - (Sickle Cell Disease)
रक्ताचे प्रमाण कमी असणे.
रक्ताच्या कमतरतेमुळे शरीराचे अवयव अशक्त होतात.
शरीरातील पेशींचा आकार विळ्यासारखा होतो.
हिमोग्लोबीनचे प्रमाण कमी होऊन थकवा जाणवतो.
(२०) ऍसिड अटॅक - (Acid Attack Victim)
• ऍसिड अटॅकमुळे चेहरा, हात, डोळे यांवर परिणाम होतो.
त्वचा भाजल्यासारखी दिसते.
चेहरा विद्रुप होतो.
(२१) कंपवात रोग - (Parkinson's Disease)
डोपामिन रेणूच्या अभावामुळे रोग्याला कंप सुटतो.
हालचाली संथ होतात, स्नायू ताठर होतात .
वजन कमी होत जाते.
५० ते ६० वयाच्या दरम्यान होतो.